Założenie firmy w Niemczech

Przed założeniem własnej firmy w Niemczech warto poznać przyszły rynek - zasady na nim panujące, przeprowadzić analizę rynku zbytu oraz przyszłej konkurencji, przygotować strategię działania. Jedną z pierwszych i najważniejszych decyzji, które trzeba podjąć przed założeniem działalności gospodarczej w Niemczech, jest wybór odpowiedniej formy organizacyjno-prawnej przedsiębiorstwa. Z tym wyborem wiążą się obowiązki i prawa przyszłego przedsiębiorcy, koszty, które się poniesie, zakładając i prowadząc firmę, określone formalności i procedury czy też zakres odpowiedzialności majątkowej. Polscy przedsiębiorcy zakładają działalność gospodarczą na tych samych prawach co obywatele niemieccy. Podobnie jak w Polsce, można wybierać spośród wielu możliwości, w tabeli znajdą Państwo najczęściej spotykane formy działalnosci gospodarczej w Niemczech oraz ich krótką charakterystykę.

Bez względu na wybór formy działalności gospodarczej, należy koniecznie sprawdzić jeszcze przed rejestracją, czy nasza działalność nie wymaga specjalnego pozwolenia. Można tego dokonać w odpowiedniej do tego Izbie Przemysłowo-Handlowej. W Niemczech koncesje są wymagane w przypadku prowadzenia firmy związanej z takimi branżami jak m.in.: działalność rzemieślnicza, gastronomia i hotelarstwo, pośrednictwo pracy, handel detaliczny (m.in. mleko, mięso, leki, broń i amunicja), przewóz osób takimi pojazdami jak autobus czy taksówka, działalność ochroniarska, towarowy transport drogowy.

Generalnie zasady prowadzenia firmy są zbliżone do zasad obowiązujących w Polsce: należy ją w odpowiednim urzędzie zarejestrować, założyć konto w banku, uzyskać numer identyfikacji podatkowej, prowadzić księgowość i płacić podatki. Przedstawiciele tzw. wolnych zawodów są zwolnieni z obowiązku rejestracji działalności gospodarczej (m.in. adwokaci, artyści, lekarze, doradcy podatkowi, architekci itd.). O zgłoszeniu działalności gospodarczej automatycznie zostają informowane niektóre urzędy, należą do nich m.in. Izba Przemysłowo-Handlowa (IHK), Izba Rzemieślnicza (Handwerkskammer), Urząd Skarbowy (Finanzamt), Urząd Statystyczny Kraju Związkowego (Statistisches Landesamt). W przypadku założenia spółek kapitałowych, takich jak GmbH, UG czy AG, informowany jest automatycznie sąd prowadzący rejestr handlowy.

Poniżej omówimy nieco dokładniej najczęściej wybierane przez polskich przedsiębiorców formy działalności na terenie Niemiec.

Jednoosobowa działalność gospodarcza i przedstawicielstwo

Jednoosobowa działalność gospodarcza, potocznie zwana Gewerbą, to nazwa działalności gospodarczej, która jest wykonywana w celu osiągnięcia zysku, w sposób ciągły i zorganizowany. Możliwe jest prowadzenie działalności gospodarczej pod własnym adresem zameldowania, można/warto też w tym celu wynająć odpowiednie lokum. W celu zgłoszenia własnej działalności gospodarczej, należy wypełnić odpowiedni wniosek (Gewerbeanmeldung) – można to zrobić w Urzędzie ds. Gospodarki (Gewerbeamt) lub online (np. w Berlinie na stronie Service.Berlin.de) oraz dokonać opłaty meldunkowej (koszt rejestracji waha się od ok. 15€ do 60€ w zależności od landu). W formularzu należy m.in. podać dane dotyczące firmy, własnej osoby, rodzaj wykonywanej działalności oraz konieczne jest okazanie ważnego dowodu osobistego lub paszportu i ewentualnie potwierdzenie meldunku. Po dokonaniu rejestracji, przedsiębiorca otrzymuje od urzędu zaświadczenie (tzw. Gewerbeschein). Informacja o zarejestrowanej działalności gospodarczej zostaje automatycznie przekazana do Urzędu Skarbowego, po czym urząd przesyła konieczne do wypełnienia formularze w celu uzyskania numeru identyfikaji podatkowej. Można ten proces przyspieszyć, używając powszechnie dostępnych formularzy w internecie lub w Urzędzie Skarbowym. Kolejnym naturalnym krokiem jest otwarcie bieżącego rachunku bankowego w Niemczech (np. w Postbank). Posiadanie konta bankowego w Niemczech jest praktycznie niezbędne w każdym przypadku, bez względu na rodzaj formy prawnej prowadzonej działalności.

Stosunkowo często wybieraną przed polskich przedsiębiorców formą działalności gospodarczej jest przedstawicielstwo (Repräsentanz, unselbständige Zweigstelle, Betriebsstätte). Jest to niesamodzielna filia macierzystego przedsiębiorstwa, nie mająca osobowości prawnej i działającą pod polska nazwą firmy, pozostając całkowicie zależna od głównej siedziby przedsiębiorstwa. Podlega tym samym procedurom zgłoszenia co wyżej omówione, w odpowiednim Urzędzie ds. Gospodarki. Centralną rolą przedstawicielstwa jest zaznaczenie obecności polskiego przedsiębiorstwa na niemieckim rynku – w celu np. zbadania rynku czy pozyskiwania nowych klientów.

Oddział

Samodzielna filia przedsiębiorstwa (niem. Zweigniederlassung) to fizycznie oddzielony od głównej siedziby oddział, stworzony jako dodatkowe miejsce działalności gospodarczej przedsiębiorstwa. Posiada własne kierownictwo, własną rachunkowość a majątek jest wydzielony z majątku przedsiebiorsta macierzystego. Rozpoczęcie działalności gospodarczej oddziału podlega tym samym procedurom co w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej, dodatkowo nowo utworzony oddział wymaga wpisu do rejestru handlowego.

Spółki kapitałowe – GmbH oraz UG

Bardziej zaawansowanymi formami prowadzenia działalności gospodarczej w Niemczech są spółki kapitałowe, poniżej zostaną omówione dwie najbardziej popularne formy: GmbH (Gesellschaft mit beschränkter Haftung) – czyli sp. z o.o. oraz tzw. ‘’mini sp. z o.o.’’ – UG (Unternehmergesellschaft). Ta forma prawna może być zarówno stosowana przez podmioty prowadzące własną działalność gospodarczą, jak również przez przedstawicieli ‘’wolnych zawodow’’, spółki te posiadają własną osobowość prawną oraz majątek.

Spółki kapitałowe są szczególnie polecane przedsiębiorcom, którzy planują działalność na większą skalę, działalność handlową – gdyż są one lepiej postrzegane przez przyszłych kontrahentów i budzą większe zaufanie na niemieckim rynku. Wiąże się to oczywiście też z bardziej skomplikowaną procedurą założenia takich spółek: umowa założycielska obu spółek musi zostać potwierdzona notarialnie, założenie spółek podlega obowiązkowemu wpisu w rejestr handlowy. W treści umowy muszą znaleźć się przede wszystkim informacje o zarządzie, siedzibie, nazwie spółki, wysokości kapitału zakładowego, przedmiocie działalności. Procedura uzyskania wpisu trwa około kilku dni i od jego momentu za zobowiązania/długi spółki odpowiada się majątkiem spółki. W przypadku GmbH niezbędny jest kapitał zakładowy w wysokości min. 25 000€ (z czego trzeba wplacić tylko połowe, tzn. 12 500€; wymagane jest też zatwierdzenie nazwy firmy przez Niemiecką Izbę Przemysłowo-Handlową), zaletą natomiast UG jest dużo niższy kapitał początkowy – wystarczy 1€. Obowiązkowe jest członkowstwo w Izbie Przemysłowo-Handlowej. Procedura zgłoszeniowa dokonana zostaje za pośrednictwem sądu, który przesyła wniosek do odpowieniej izby. Tutaj również konieczna jest rejestracja w Urzędzie ds. Gospodarki, założenie konta bankowego, po czym następnym krokiem jest uzyskanie numeru identyfikacji podatkowej. Podmioty prowadzące działalność gospodarczą na terenie Niemiec są zobowiązane do płacenia specjalnego podatku od prowadzenia tejże działalności (niem. Gewerbesteuer – jego wysokość ustalają gminy, średni wynosi około 14 %). W przypadku spółek kapitałowych należy odprowadzać podatek dochodowy od osób prawnych (niem. Körperschaftsteuer – 15%), podatek VAT (Vor- und Umsatzsteuer: 19% lub 7%) oraz podatek od wypłaconych wynagrodzeń w przypadku zatrudniania pracowników (niem. Lohnsteuer). Poza tym naliczana jest dopłata solidarnościowa (niem. Solidaritätszuschlag) w wysokości 5,50%, obliczana na podstawie wysokości podatku dochodowego oraz ewentualnie podatek kościelny (niem. Kirchensteuer).